Object-oriented programming principles

Sau khi đã biết được các nguyên lý cơ bản để phát triển phần mềm, một lập trình viên nên biết qua về các nguyên lý lập trình hướng đối tượng.

Một số bạn thì gọi cái này là các nguyên tắc thiết kế hướng đối tượng (OOD principles) . Theo tôi thì gọi như vậy là không chính xác. Các nguyên tắc OO này áp dụng cho lập trình (programming), từ thiết kế (design) đến viết mã (coding) đến kiểm thử (testing) , đều cần biết các nguyên tắc này và nên áp dụng ở từng giai đoạn luôn chứ không chỉ ở giai đoạn design.

Nói một cách ví von, so với cờ thì: các nguyên lý KISS, DRY, YAGNI,... là các thế tàn cuộc cơ bản, các nguyên lý OOP là các cách chơi trung cuộc, còn như Design Patterns thì là các kiểu khai cuộc . Mặc dù ngày nay Design Patterns được nhắc đến nhiều nhưng thực sự thì để nâng cao nội lực thì nên nắm vững OOP principles , còn DP thì ban đầu chỉ cần biết một ít đủ để áp dụng OOP là được.


Trong vài bài post sau này chúng ta sẽ thảo luận về Design Patterns , còn bây giờ tôi sẽ nêu 4 nguyên lý OOP cơ bản :

1/ Nguyên lý đóng mở - OCP : (open close principle)
Open for extension, but closed for modification.

Tạm dịch: Dễ mở rộng các hành vi, mà không cần phải sửa lại (class/interface/method)


2/ Nguyên lý thay thế Liskov - LSP : (Liskov substitute principle)
Derived classes must be substitutable for their base classes.

Tạm dịch: Các lớp dẫn xuất phải có khả năng thay thế hẳn lớp cơ sở


3/ Nguyên lý nghịch đảo phụ thuộc - DIP : (dependency inversion principle)
Depend on abstractions, not on concretions.

Tạm dịch: Nên phụ thuộc ở mức trừu tượng, tránh phụ thuộc cụ thể


4/ Nguyên lý phân tách giao diện - ISP : (interface segregation principle)
Make fine grained interfaces that are client specific.

Tạm dịch: Tạo các interfaces đã lọc kỹ và hướng tới người dùng


4 revisited/ Nguyên lý trách nhiệm đơn định - SRP: (single responsibility principle)
(Cái này là 1 góc nhìn khác của ISP, nếu bạn thích gọi là nguyên lý 5 thì cũng không sai mấy)
A class should have one, and only one, reason to change.

Tạm dịch: Khi thay đổi, mỗi lớp chỉ nên có 1 và chỉ 1 lý do



Ngoài ra còn các nguyên lý về phân gói (package), chia làm 2 nhóm:
+ tăng độ kết dính (increase cohesion) : REP, CCP, CRP
+ giảm độ ghép cặp (decrease coupling) : ADP, SDP, SAP

Tuy nhiên nên nắm vững 4 nguyên lý cơ bản ở trên trước khi tìm hiểu các nguyên lý về package & granuality .